بعد از زاینده‌رود، کارون، هورالعظیم و تالاب هامون، حالا به نظر می‌رسد نوبت تالاب انزلی رسیده که خشک شود. این پهنه آبی مهم، در سایه بی‌توجهی مسئولان، از یک سو به خاطر عوامل انسانی و از سوی دیگر به دلیل شرایط جوی و گیاه‌های مهاجم تهدید می‌شود.

خبرگزاری ایرنا در گزارشی با اشاره به این که سنبل آبی تا زیر سکوهای سنگی بلوار ساحلی انزلی رسیده، خبر داد که بخشی از حوضچه آرامش که مسیر تردد قایق‌ها بود خشک شده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد نظریه‌ای که کارشناسان مبنی بر نابودی بیولوژیکی گیاه به وسیله شوری آب دریا ارائه داده بودند شکست خورده است و پوشانده شدن سطح آب با لجن‌های آلی تولید شده بر اثر تجمع گیاه سنبل آبی، انباشت رسوبات و کاهش تراز آب دریای خزر باعث خشکی بیشتر این تالاب شود.

سنبل آبی، گیاه مهاجمی است که پیش از این هم هشدار داده شده بود ممکن است تالاب انزلی و رودخانه‌های منتهی به دریای کاسپین را بخشکاند. این گیاه در حالی به عنوان تهدیدی جدی برای رودخانه‌های منتهی به دریای کاسپین در غرب و شرق استان گیلان به شمار می‌رود که هر کدام از نهادهای مختلف، دیگری را متولی مقابله با آن می‌دانند.

حمیدرضا آبایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان در پاسخ به این که چرا برای مقابله با این گیاه کاری انجام نمی‌شود گفته است: «ما متولی هرکجا که آب، لای و رسوب است نیستیم. وظیفه ما ایجاد امکان دسترسی آسان به اسکله‌ها در محدوده مشخص بندر است و هم‌اکنون بندر شرایط مناسب و خوبی دارد. تالاب انزلی در اولویت کاری ما نیست، ما مکان مناسبی برای تخلیه این حجم از مواد حاصل از لایروبی را نداریم.»

در بی‌توجهی این نهاد و سایر نهادهایی که حتی پاسخگو نیستند، وضعیت تالاب انزلی از پیش‌بینی‌ها فراتر رفته و اکنون شرایط هولناکی در تالاب بین‌المللی انزلی رقم خورده است. با این که در گذشته عمق تالاب انزلی ۱۰ متر بوده، به گفته کارشناسان امروزه در برخی از قسمت ها حتی به کمتر از نیم متر رسیده است.

تیرماه امسال نیلوفر عابدین‌زاده، سرپرست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، با بیان اینکه ۶۰۰ روستا در حوزه تالاب انزلی قرار گرفته اند و فاضلاب خود را بدون مدیریت به تالاب منتقل می کنند، به ایسنا گفته بود: «در چند سال اخیر ورود گونه بیگانه سنبل آبی بلای جان تالاب انزلی شده؛ به گونه ای که نقطه‌ای از تالاب انزلی وجود ندارد که بتوان گفت درگیر آلودگی سنبل آبی نیست. با گرمای هوا در تابستان رشد و تکثیر این گیاه بیشتر می شود و برداشت های مقطعی راهگشای ریشه کنی این گونه مهاجم نیست. انهدام سنبل آبی باید با رعایت ملاحظاتی باشد که مجددا تکثیر پیدا نکند.»

او البته عوامل مختلف دیگری را نیز در خشک شدن تالاب انزلی دخیل دانسته از جمله آلودگی و تراکم کاربری ها به همراه ورود فاضلاب های کشاورزی، خانگی، رسوبات، رشد و پراکنش سریع نی و آزولا، کاهش سطح آب، تبدیل زمین های حاشیه تالاب به زمین های کشاورزی، صید و شکار پرندگان آبزی، افزایش میزان فلزات سنگین به ویژه سرب در آب و تجمع زیاد زباله های غیرقابل تجزیه در تالاب که توسط رودخانه های منتهی به تالاب و بازدیدکنندگان به آن وارد می شود. 

شهریورماه نیز محمد درویش، فعال محیط زیست با هشدار نسبت به خشک شدن تالاب انزلی گفته بود: «متاسفانه بخش بزرگی از تالاب انزلی خشک شده است. مجموعه‌ای از دلایل در وضعیت بد تالاب انزلی دخیل است. حق‌آبه تالاب داده نمی‌شود، بارگذاری‌های زیادی که در بالادست صورت گرفته و کمیت و کیفیت آب ورودی به تالاب انزلی به شدت کاهش پیدا کرده است.»

علاوه بر مشکلاتی که متخصصان محیط زیست نسبت به آنها هشدار می‌دهند، این تالاب در شهریور ماه دچار حریق شد و هفت هکتار از نیزارهای آن در آتش سوخت. فرمانده انتظامی استان گیلان انگیزه متهمان در به آتش کشیدن بخش‌هایی از اراضی تالاب انزلی را سودجویی، تصرف و ایجاد کاربری دانست. 

چنین اتفاقاتی در شرایطی می‌افتد که ایران یکی از اعضای قدیمی کنوانسیون رامسر به عنوان کنوانسیون زیست محیطی فعال در زمینه حفاظت و حمایت از تالاب هاست. این تالاب مهم بین‌المللی همچنین در فهرست مونترآل قرار گرفته ‌است. قرار گرفتن در این فهرست به معنای این است که «تالاب در حال خشک‌شدن است و به مراقبت نیاز دارد».